Санитарна енигма - Jасна Котеска, 2006: Раѓањето на модерниот град




Title: Sanitary Enigma
Author: Jasna Koteska
Publisher: Templum, Skopje, Republic of Macedonia, 2006
323 pages, 18 cm
ISBN 9989-902-87-9


5. РАЃАЊЕТО НА МОДЕРНИОТ ГРАД



Бројот на жителите (во нашиот град) треба да биде 5.040.

Платон, Закони




ВО ГРКЛАН ГРАД (БЛИСКОСТА И СРЕДНОВЕКОВНИОТ ГРАД)


1.
Во Гаргантуа и Пантагруел, првиот современ европски роман, ликот Алкофрибас Насиер (анаграм од името на Франсоа Рабле) влегува во устата на својот лик, господарот Панагруел и здогледува карпи, ридови, па големи ливади, големи шуми и силни и широки градови и целиот вџашен отвора претпоставка дека “тука како да има некој нов свет?!” Влегува во градот, но на портата му бараат уверение за здравјето:

“-Господа, да не е чума?
- О, господару, рекоа тие, тука се умира на купови; по цел ден колата оди и собира по улиците.
- За милост божја, па каде сме ние? прашав.
- Тие ми рекоа дека тоа е Гркланија и покрај неа Ждрело-град, градови големи како Руан или Нант, богати и трговски. Причината за чумата е некое смрдливо и заразно испарување, кое неодамна ригнало од провалијата, а испоумреле повеќе од двесте шеесет илјади и шеснаесет луѓе за осум дена.
Мислев и сметав, па утврдив дека тоа е смрдливата реа од желудникот на Пантагруел, откако се прејаде од онаа манџа со лук, како што веќе рековме.

Градот како големо валкано тело. Но, не кој било град, туку средновековниот град. Средновековниот град е град на отсуство на редот, симетријата, правилните црти. Средновековниот град е непредвидлив, нејасен, град на различности. Тој е, исто така, простор на блискоста, тој е роден од идејата за отсуство на дистанца. Средновековниот град нема панорама, нема место од кое може да се разгледа целиот град. Улиците на тој град се како “улиците” во едно тело: испресечени, тесни, валкани, животни; тоа е комункација на разнородни ткива, зад чиј привиден неред стои вишата логика што го води животот, што во крајна линија, ја симболизира животната радост.

А секоја радост подразбира две работи: валканост и блискост!

2.
“Во извесна смисла, животот во средновековниот град ‘личел на бајка’. Сите оние ужасно интензивни страсти кои ги движат главните јунаци на бајката, кои ги гонат да премостат многу мориња и планини, да ги распорат срцата на животните, да се борат со змаеви и аждаи, исто така, и сета онаа неверојатна чувствителност на телото која прави една принцеза да го почувстува зрното грашок, живејат во средновековниот град. Страста владее со градот”.

Телото, исто така, е простор на ужасни страсти. Телото го прави невозможното да стане возможно. Граѓаните во средновековниот град живејат налик на ткивата во телото. Врските на тие ткива се навидум нелогични, а суштински се совршен автомат кој работи според диктатите на внатрешните телесни импулси. Мислиме дека телото е управувано од духот, но тоа има сопствена моторика, како што градот живее независно од нејзиниот поглавар. Телото, како што пишуваат Делез и Гатари, има способност на само-продукција. Сознанието на телото зависи од таа самопродукција и честопати може да работи по налози кои самото си ги задава. Не волјата на духот, туку волјата на телото, волјата на градот. Телото работи по налози кои самото си ги задава. Во тоа н# уверуваат токму животните и месечарите, вели Спиноза. Месечарите одат во сон тогаш кога нивниот дух спие, и нивното тело прави работи кои тие не би се осудиле да ги работат во будна состојба. Тоа докажува дека телото, по самите закони на својата природа, може многу, на што и духот во тоа тело се восихитува. Духот може со години да му намигнува на телото, а телото да не го слуша. Телото е неосетливо на духот, оти вистинската причина за секоја работа на телото е самото тело.


3.
Рабле го зголемува за нас универзумот на телото за да видиме дека телото функционира исто како градот. Градот на Рабле е град на слепата страст, град што ја изразува ужасната суровост и нежност кон витезот, џуџето, ламјата, принцезата, ловецот, срцето на животното, голиот цар, наивниот џин. Град кој се движи како месечарот, почитувајќи го својот нагон и кога е заспан, прави работи што не би се осудил да ги прави во будна состојба.

Кога Рабле ја слика човечката жед, тоа е претставено како нагон кој не може да биде занемарен. Тоа е голтање сосема исто со она што му е својствено на градот. Човечкото кај Рабле е гигантско. Човекот има виша потенција. Вишокот не може со ништо да биде смирен, тоа е вишок на с# телесно. Градот е исто така гигантски. Веќе во средновековниот град, Рабле го видел потенцијалот за ова голтање на маргините. Рабле во проспекција го видел она што ќе се случи неколку века подоцна: градот да ја проголта цела држава. Њу Јорк да стане голем колку Македонија. Таа потенција може да биде споредена само со потенцијата што Рабле ја препознал во средновековниот град, единствениот град што го видел и што можел да го појми.

4.
“Во животот на средновековниот граѓанин разликувањето на надворешното и внатрешното, јавното и приватното нема никакво значење, затоа што не постои. Непосредноста не знае за посредување. Средновековниот граѓанин не е никакво ‘внатре’, што би стоело наспроти надворешноста на самиот град. Секој ‘надворешен настан’ е настан на неговата внатрешност и обратно. … Средновековниот човек не чувствувал дека ‘неговата кожа го изолира од надворешниот свет’. Во својот однос кон надворешноста, тој бил помалку налик на остров, а повеќе налик на ембрион’”.

За Рабле се важни две работи: телото и духот. Но, како и средновековниот граѓанин, Рабле не е дуалист. Него не го интересира како функционира духот независно од телото. Рабле, како и Спиноза, се интересира како телото доаѓа до духот, што с# телото може да прави. Тој го познава средновековниот град и во него не познава случај на независно функционирање. Во неговиот град нема изолација, само ембрионизација. Нема град независно од граѓанин, таму нема логика на посредување.

5.
Усната шуплина е најтематизираниот отвор кај Рабле. Усната шуплина е најрепрезентативен отвор на градот и телото. Усната шуплина го потврдува универзалното кружење на материјата. Усната шуплина голта и плука (вишок) зборови и (вишок) храна. Средновековниот град исто така има свој грклан. Како кај Рабле, градот има едно ждрело-град, кое е пропусно за валканицата, со која доаѓа храната на градот, па и по цена таа храна да биде заразна за градот.

Средновековниот град не е дискриминаторски како модерниот. За разлика од модерниот град, средновековниот град има грклан, има влез, но нема центар, (иако има желудник), затоа што како што рековме, средновековниот град не познава панорама. Тој е град што нема центар, токму затоа што има многу центри. Тој е град на стеснета блискост на многуте центри. Таму с# се случува внатре. Граѓаните се настан на градот и градот е внатре во телото на секој граѓанин. Тоа е град во кој не постои разликување на приватното од јавното и општото.

6.
Се потсетуваме на еден друг лик од ренесансата, од оваа последна епоха на живеење на старата непосредност. Во вториот чин на Хамлет, Офелија преплашена доаѓа кај татко & Полониј. Само што го видела Хамлет со валкани чорапи, без капа на главата, "како да побегнал од пеколот" и избезумена му раскажува на Полониј дека всушност видела ваков Хамлет: "Така ми се внесе во лице, како да го црта/Долго остана така." (41, 1962) За ренесансниот човек од дворот, правото на приватен простор почнува да се дестилира како потреба, која набрзо ќе стане императив. Тој што ќе се приближи на начин кој не е примерен за новата препорачана дистанца веќе станува тажен отпадник. Од дворот оваа нова "болест" набрзо ќе го освои и градот.



ДАЈТЕ МИ ГИ СИТЕ КРАВИ!
(ЗА ЕДНА НЕСФАТЕНА ИРОНИЈА, ИЛИ КОГА Е ПОЧЕТОКОТ НА КРАЈОТ НА СРЕДНОВЕКОВНИОТ ГРАД)



1.
Рабле пребројува, трупа и собира. Кога се родило бебето Гаргантуа му одредиле 17.930 крави за да го нахранат со своето млеко. Кошулата му ја сошиле од 900 аршини платно, за елекот употребиле 830 аршини бел сатен, за украсните гајтани 509 кучешки кожи. И така натаму …

Светот на Рабле е свет на ужасна манија за пребројување. Градот и телото на Рабле се состојат од попис на храната, пиењето, облеката, инвентарот, книгите, јазиците, дијалектите, како една бесконечна метонимиска низа. Ваков метонимиски принцип на енумерација среќаваме и во просветителството, кое по многу што е слично на ренесансата. А метонимијата, од она што го знаеме во теоријата, е операција на избор по блискост. Таа сака да потенцира комбинација. Но, тој опис на Рабле е толку заситен, прекумерен, што брзо преминува во метафора. Каква метафора? Тоа е метафора на отсуство на дистанцата. Метафора на непосредноста што, парадоксално, не знае ниту за посредување, ниту за пребројување! И баш заради тоа брои.

Таа манија за пребројување е слична на онаа што Фројд ја опиша кај големиот сликар, Леонардо да Винчи, уште една ренесансна фигура. Во текстот: “Еден спомен од детството на Леонардо да Винчи”, Фројд дава увид во опсесивната манија на Леонардо да запишува податоци, цифри, да пребројува сосема неважни детали, да крои табели и да собира. Таа манија, според Фројд, е клучна за разбирањето на личноста на Леонардо, која заклучува: “Ниедна работа човек не може ниту да сака, ниту да мрази, ако прво добро не ја спознае”.

Може ли да се спознае преку метонимија? Може ли преку метонимија човекот толку добро да ја запознае една работа, што отпосле ќе одлучи дали ќе ја сака или ќе ја мрази? Дали спознавањето може да биде изведено преку движење по блискост, движење по оската на комбинацијата?

2.
Средновековниот човек спознава како и средновековниот град. Кога во цитатот што го наведовме горе Алкофрибас доаѓа во грлото на сопствениот јунак тој влегува за да го види јазикот од внатре, за да види каде настануваат зборовите. И здогледува дека таму долу, во презреното тело има цел свет, друг, оностран, паралелен и извртен. Тоа е свет во кој духот на едно тело се наоѓа во телото. Во грлото живејат Горгијанци. Тоа е јасна референца на Платоновиот дијалог “Горгија” кој се занимава со проблемот на јазикот.

Во овој дијалог, Платон има желба, таа желба е да одговори на прашањето дали јазикот е конвенција или тој ја чува природната мотивација со предметите што ги означува? Кога ќе кажам: “град” дали елементите со кои го означувам референтот град, дали означителната низа г+р+а+д поседува некаква врска со првобитниот поим на градот? Дали означителот содржи некаква врска со градот како таков? Како што знаеме, Платон ова прашање го остава неразрешено. Тој одговара и - и. И зборовите имаат и зборовите немаат врска со референтите. Зборот град и ја чува меморијата за референтот град, и е само конвенција со која ние луѓето сме се договориле да го означиме ентитетот град, нештото што го подразбираме под град.

Но, бидејќи Платон нема јасен одговор на ова прашање, прашањето треба да го поставиме на мета ниво. Кога Рабле пребројува, трупа и собира, кога Рабле прави бесконечни метонимиски пописи на храната, пиењето, облеката, инвентарот, книгите, јазиците, дијалектите, тој има желба. Желбата ја артикулира како означител. Неговата желбата е одговор на прашањето: постои ли начин да се задоволи гладта за спознавањето на логиката на јазикот?

Рабле не ја решава својата желба како актерите во Платоновиот дијалог. Тој е примитивен човек на средновековието, и се однесува како граѓаните на средновековниот град за кои не постои посредување, туку непосредност. Тој не може да миметира проблем и потоа да го дискутира. Тој не може да се изолира од надворешниот проблем, затоа што средновековниот човек е самиот ембрион на својот проблем. Затоа најнаивно, средновековниот Рабле се симнува во гркланот и ѕирка таму. Ѕирка за да види дали постои начин да ја одгатне тајната на јазичната артикулација. Тој очекува дека таму, во гркланот од каде доаѓаат артикулираните звуци, ќе го види одговорот на прашањето што е јазикот, конвенција или природно мотивиран однос со предметите.

Значи, Рабле својата желба ја артикулира преку одредена постапка. Таа постапка е набројувањето на тоа што ќе го види во гркланот на телото и во гркланот на градот.

3.
Слушајќи го извештајот за потходот на Рабле, денес, со потсмев ја проследуваме неговата инфантилна, примитивна операција 1) на трагање по знаењето на најинфантилното место, кадешто се артикулира говорот како најпрост (највидлив) медиум за знаењето- во гркланот, 2) на трагање по знаење преку пребројување. Но, нека не избрзуваме. Нашиот супериорен поглед содржи бедна илузија за надмоќта.

Едно трик потпрашање. Каде да се трага по знаењето? Рабле вели треба да се локализира потрагата по знаењето таму кадешто тоа првпат се појавува. Не на друго место, во виши сфери, не во дијалог за десетта тема, туку токму таму, на најповршинското место, во гркланот. Време е да престанеме да им се смееме на децата што спикерот го бараат во телевизорот. По сите искуства на масовните медиуми, треба да се согласиме, денес, спикерот не е човек од телевизиското студио, тој е најсуштински жител на нашиот дом, што со нас ја споделува дневната соба и што живее точно во нашиот телевизор!

Но, многу поважно, Раблеовиот проект за исцрпување во име на сознанието не е нималку наивен. Тој во себе содржи една ингениозна идеја да се исцрпи с# што знам за проблемот, за да го оставам проблемот сам да се најави. И навистина, веќе во текот на набројувањето, тој почнува да се самонајавува. Секој означител остава еден метонимиски остаток, неодреден елемент, воедно и апсолутен и недостижен услов, елемент во процеп, кој се вика желба. Сите набројувања, таа манија за попис, натрупување, својствена и на Рабле и на Леонардо да Винчи, својствена на секој ренесансен човек е изродена од натрупаноста на средновековниот град. Тоа што го знаат и Рабле и да Винчи, поради логиката на непосредноста на средновековниот град, е дека желбата, како што вели Лакан, е секогаш во метонимија.

4.
Кога Рабле и да Винчи набројуваат, тие претчувствуваат дека на едниот крај на набројувачката низа ќе се појави потиснатиот означител. Тој се гради како симптом. Со тој симптом владее не неутралната психичка енергија, туку самата желба. Тој симптом вели: ниеден предмет на било која потреба никогаш нема да може да задоволи нагонот.

Устата нема да се задоволи со храна, туку со угодата на устата, вели Лакан. Рабле го пробува токму тоа и во таа проба тој оди до крај.

Рабле вели, дајте ми не една крава, не две крави, не сто крави, не илјада крави, дајте ми ги сите крави што ќе ги собереме од нашите средновековни штали. Дајте ми ги, за мојата средновековна ера, непоимливите 17.930 крави. Со таа астрономска бројка ќе пробам да го нахранам мојот гигантски Гаргантуа. Неговата џиновска уста. Неговиот нагон кој сака да го проголта целиот свет околу себе. Таму во гркланот на таа уста што голта ќе го видам решението на проблемот.

И таму го здогледува проблемот што дури од Фројд наваму има име. Фројд пишува дека предметот на нагонот нема никаква важност, тој е индиферентен. Кај оралниот нагон не станува збор за храната, нема храна што ќе го нахрани нагонот. Лакан пишува: нагонот ги извртува (ги изигрува и ги опкружува) предметите.

Ете го “решението” на проблемот. Решението гласи дека проблемот нема решение. Нема начин да се даде последната храна за мојата потреба да јадам, да пијам или да сознавам. На мојата глад може да & најдам разни решенија: решенија на принципот и-и (Платон), или-или (Кјеркегор) или на кој годе друг принцип. Тоа за што нема да најдам решение е затворање на проблемот на гладта на телото, гладта на градот. Тие две тела ќе голтаат секогаш веќе без можност да запрат.

5.
Но, иако проблемот нема решение, тој има премостување. А тоа премостување е многу пофундаментално за целиот проблем на нагонот. Премостувањето се вика – дистанца. И таа дистанца има едно конкретно име – хумор.

Што да правиме со сознанието дека ние сме предодредени с# да голтаме? На ова сознание, "ако веќе не сме магариња, треба да му се насмееме" (како што во друга прилика вели Хесе). Не е работата во тоа сериозно да & ги прифатиме метонимиските директиви на нашата глад. Не е работата во тоа да & повладееме на таа глад. Да почнеме да голтаме секаква храна во надеж дека еднаш ќе налетаме на храната која конечно ќе ја затне нечуената глад за она нешто, сред кое нагонот за глад ќе потклекне и ќе се исуши, ако баш мора.

Работата е во тоа, овој нагон да го исмееме. Да ја видиме таа генеричка даденост на нашата глад и да & се насмееме во лице на нејзината мегаломанска природа. Затоа што ако нешто може да ја парализира таа глад, тоа е само громогласната смеа. Раблеовската смеа.

Откритието никогаш не е моновалентно. Да го парафразираме стариот Черчил: "бесмислено е да се рече, направивме најдобро што можевме": откривме дека нашата даденост е да проголтаме с#. "Треба да се направи тоа што е неопходно", во нашиот случај: да се види дека таа глад се затнува со една проста, добродушна, примитивна, инфантилна, приземна, и – космичка смеа.

Ете го големото откритие на Раблеовиот средновековен свет.

6.
Гладта на средновековниот град е како гладта на средновековното тело на Гаргантуа. Таа глад не може да биде задоволена. Затоа треба да биде – исмејана.

Средновековниот град престанува да постои кога човекот решава да го игнорира Раблеовското откритие, откритието дека гладта се затнува со смеа. Големата уста на Грагантуа, големиот Грклан град може да се затне. Рабле го знаел тоа. Да го затнам? Ништо полесно. Ќе го направам смешен.

Чекорот кон модерниот град е направен кога модерниот човек престанува да го гледа хуморот во Раблеовското трупање. Кога ја промашува иронијата на Рабле. Кога почнува да трепери пред оралниот нагон, пред Гркланот кој (сака да) голта. Кога почнува да се убедува дека ако метонимиски му ја подметне храната на градот, ќе ја задоволи неговата фундаментална глад.



ЊУЈОРК


1.
Сите модерни градови се родени во отсуство на хумор. Сите модерни градови се родени од желбата сериозно да се сфатат себеси.

Еден ултимативен пример: главниот град на светот, Њујорк.

Во 1811 државната администрација на градот Њујорк го усвои предлогот познат под името Комисионерски план, со кој се предвидуваше развој и продажба на земјата од островот Менхетн. Комисионерскиот план денес се смета за најпознат и највизионерски развоен план на еден град. Планот предлагаше дванаесет нумерирани авении, што ќе се протегаат од север на југ, паралелно со реката Хадсон и 155 ортогонални улици. Секоја улица беше поставувана на парцели со големина 20.000 м2, отприлика на 50 метри со 400 метри, оддалеченост од претходната улица.

Најпросто речено, Комисионерскиот план беше направен така што врз мапата на ненаселената, дива земја на Менхетн, тројцата членови на комисијата, исшкртаа хоризонтални и вертикални линии.

И во почетокот на 19 век и подоцна се појавуваа спорадични критики, што со пола уста го напаѓаа Комисионерскиот град. Тие критики се огласуваа против монотоноста на идниот Менхетн.

Зарем ќе биде убав тој град во кој ќе ги снема нерегуларните улици на стариот град?

Како може униформноста на улиците нацртани буквално со лењир да произведат спонтаност на тие што ќе живејат на вкалапените улици? Како шематизираноста на авениите и улиците ќе ја изразува непосредноста на жителите што ќе ги живејат геометриските улици? Како ќе може градот што не ја следи непосредноста на тлото, непосредноста на телесното на земјиштето, непосредноста на географијата, да ја роди животинската сировост, да ја симулира општата смеја и плачење својствена на стариот град? Да ја сподели животноста на градот како град-ембрион? Да ја повтори сплотеноста на неговите жители, сплотеност што се родила во резултат на едно спонтано населување?

Зарем ќе биде убав градот што природното ќе го прогласи за неприродно и неприродното за природно? Наместо слободен ред, артефициелност. Наместо страст, ред. Наместо споделување, разделување. Наместо заедништво, изолација. Наместо барокна нерегуларност и испресеченост, геометриска парцелијализација. Наместо географски неред, просторна монотонија. Наместо социолошка зближеност каде секој секому дише во вратот, приватност. Наместо едно градско тело, многу милиони тела што живејат како островчиња, секое за себе.


2.
Овие критики никој не ги сфати сериозно. Имаа и зошто. Менхетн цветаше, заедно со цел Њујорк. Неговата најелементарна геометрија го направи најголем и најмоќен на светот.

Во 1853 беше одобрен планот за Централ Парк, масивна урбанистичка зелена површина на која, ниедно езеро, ливада, или шума не е природна, дадена. С# што постои во овој парк е проект. Секоја водена површина се контролира со вентили скриени зад грмушките. Секоја шума е направена од човечки раце. Секоја ливада е посеана со цвеќиња според одреден план, а тој план само ја симулира спонтаната работа на природата. Ништо во Централ Парк не е слободно, непосредно, дадено. Овој парк што се протега од 5-та до 8-та авенија и од 59-та до 110-та улица е триумф на артифициелноста, геометријата, редот, дисциплината, парцијализацијата, триумф на разликувањето, планирањето и организирањето.

Постојат спекулации за степенот на моќта што денес ќе го имаше Њујорк ако Централ Парк никогаш не беше изграден. Централ Парк не беше дел од Комисионерскиот план.

Сепак, и овој парк, совршено се вклопи во логиката на вештачката парцијализација и унификација на животот.

Централ Парк стана епитом на модерниот град. Тој модерен град е толку модерен што може, ако сака, одново да го создаде вишокот телесно, вишокот земја, вишокот географија. Откако еднаш ја уништил природноста, телесноста на даденото, ја уништил географијата како валкана, овој град сега може истата дури и да ја врати. Но, по своја мерка. Не вишок каков што се родил, не валканица на ненаселената, дива земја, туку дивина што самиот ќе ја произведе по свое наоѓање.

Артефициелна дивина. Откако сум ја поразил валканицата, (ви требаше?) еве ви ја назад, само направена од мене, вашиот град. Таа ми треба за да ви посведочам дека дури и неа ќе ја имате!

Да се надоврземе на главата "Уште ова ти требаше…" (од првиот дел "Санитарна енигма"), Централ Парк е финалниот доказ за градското завладејување со непотребниот предмет, со природното како измет на градот. Ништо не исчезнало од географијата на американското тло со раѓањето на Њујорк, со разорувањето на еден свет. А доказот дека ништо не исчезнало, дека никаква енергија не се изгубила, е токму моето повторно создавање на валканицата.

Вие само мислите дека овие совршени геометриски урбани улици се исчистени од непотребниот предмет. Меѓу нив еве еден голем парк, тој е доказ дека непотребните грбки и вдлабнатинки на земјата се тука. На градот на совршената форма тие не му требаат, на градот на чистата форма не му треба овој парк, но дури и тој (му) е вратен. За да се задоволи потребата на жителите од географската сировост, од демодираното уживање во грпките (ритчињата) и дупките (езерцата), демодираното уживање во природното.

Ви треба страста на стариот град? Градот што сериозно се сфатил себеси ќе ви ги изгради. Градот што решил да голтне с# околу себе, може да ја лапне дури и страста за природната географија, дури и валканата форма на земјата. Драги граѓани, сега имаме с#! Сега го имаме Фројдовското “океанско чувство” дека сме (биле) (и повторно ќе бидеме) дел од затворен и конечен универзум на природата.

Со таа минимална разлика дека тоа веќе не е природа. Со таа минимална разлика дека таму веќе нема спонтаност. Затоа треба да ја перформираме.


3.
Населувањето на средновековниот град е импулс на внатрешната логика на средновековниот граѓанин Раблеовски, ужасно животински, да споделува с#. Да дише како еден. Тој граѓанин не знае дека некој може да го симулира своето "единство" со другите. Дека додека осамен лута по безимените улици на "својот" град, некој може да се преправа дека е "со сите".

Денес лутаме по улиците на нашите модерни, сериозни градови и хипнотички споделуваме мантра за заедништво. По модерните улици родени од отпорот кон природното и телесното, денес шетаме како живи мртовци. Модерниот град е лулка на зомбито.

"Модерниот град е во спор со живото: 'во конфликт со органското. Тој го поврзува живото тело со анорганскиот свет', со својата сопствена униформност, конвенционалност, едноставност. 'Наспроти живото тој го потврдува правото на трупот'. Трупот е нежив, ослободен од телото и од исполувањето на екстремните страсти. Трупот е 'артефициелен'. Трупот е урбан. Само трупот 'излегува на асфалтот за на него да ботанизира', само трупот наоѓа живот во неживото. Тие што паднаа како жртви на модерниот град беа оние што останаа во живот. Животот мораше да биде усмртен. Во градот преживеаа само труповите. Трупот владее со градот".

Жителот на модерниот град е труп. Тој живее на урбаните парцели, секоја идентична со следната, како што трупот е засекогаш преселен во точно измерена парцела, секоја иста со следната. Посетете ги гробиштата, за да ја видите макетата на модерниот град. Како и Лего-макетата, како и гробиштата, така и модерниот град конечно доби панорама. Сега можам да се качам на едно место и да го видам градот, сиот убаво омеѓен. Како и гробиштата и детските игри, и градот конечно доби птичја перспектива.


4.
Кривите и тесни улички на средновековниот град му отстапија место на единствениот и апсолутно чист стил на математиката.

Модерниот град е танц на цифрите. Жителот на модерниот град е труп што води љубов во апартманите со бројка. Труп што вози точак. Труп што џогира. Труп што во џебот на тренерката носи лична карта со единствен матичен број.

"Каде што улиците немаат име", каде што тие имаат бројки. Наместо визуелниот неред на имињата што сведочат за нечиј (а со тоа и за мој) живот на оваа улица, сега има стил апсолутно владеен од логиката на бројките. Улицата е бројка. Безимена како тебе и мене.

Платон во "Закони" го фиксираше идеалниот број на машки жители што треба да живејат во еден град. Тоа е ни помалку, ни повеќе туку 5040!

Фиксната бројка од 5040 жители за Платон има јасна смисла. Тој не е даден како квантитативен принцип, туку како хармонизирачки. За потребите на војната или мирот, овој број може да биде поделен со секој од 1 до 10. Бидејќи 5040 = 1 по 2 по 3 по 4 по 5 по 6 по 7= 7 по 8 по 9 по 10. Единствен критериум за големината на градот за Платон е потребата сите жители да се знаат меѓусебно. Како и средновековниот жител на Рабле, и Старите Грци не познаваат разлика меѓу приватниот и јавниот свет.

На свој перверзен начин, Платоновиот закон успеа во една претпоставка- градот да стане цифра. Бројот е основата на која почива модерниот град.


5.
Модерниот град доби дистанца. А каде што има дистанца, мора да има посредништво. Модерниот град е посредувач меѓу своите трупови. Аксиоматска вредност број еден стана правото на приватност. Јасно е посредувано што е приватно, а што е јавно. И, како во секоја добра капиталистичка политика, колку повеќе градот посредува, толку повеќе расте гладта за повеќе посредување, за подобро повлечена граница меѓу мене и градот. Парадоксалната логика на оваа поделба е дека секое мое следно повнатрешнување во однос на мојот град ќе ме направи уште понезадоволна во однос на тоа што е мое приватно. Сакам уште простор за мене. Сакам поголем остров за мене во овој град. Поголема парцела. Најсреќен станува трупот со најголема парцела. Сега не сакам само најголема парцела. Сега сакам парцела голема колку градот.

 

Post a Comment